Podpisana przez Prezydenta w dniu 2 sierpnia ustawa z 20.07.2017 r. – Prawo wodne zastąpi obowiązującą ustawę z 18.07.2011 r. – Prawo wodne, która reguluje gospodarowanie wodami, w tym kształtowanie i ochronę zasobów wodnych, korzystanie z wód oraz zarządzanie zasobami wodnymi, sprawy własności wód oraz gruntów pokrytych wodami, a także zasady gospodarowania tymi składnikami w odniesieniu do majątku Skarbu Państwa.
Jak wskazano w trakcie prac nad nową ustawą, zasadność opracowania nowego aktu normatywnego podyktowana jest koniecznością stworzenia nowego, efektywnego systemu finansowania gospodarki wodnej oraz bodźców finansowych kształtujących potrzeby wodne społeczeństwa i gospodarki, opartych na odpłatności za usługi wodne przekraczające zakres zwykłego lub powszechnego korzystania z wód. Regulacja taka stanowić ma warunek korzystania ze środków pochodzących z programów operacyjnych Unii Europejskiej na lata 2014-2020, który zostanie spełniony w wyniku pełnej implementacji dyrektywy 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 23.10.2000 r. ustanawiającej ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej. Ponadto, w celu realizacji dyrektywy Rady 91/676/EWG z 12.12.1991 r. dotyczącej ochrony wód przed zanieczyszczeniami powodowanymi przez azotany pochodzenia rolniczego, ustawa zawiera przepisy zobowiązujące gospodarstwa rolne, pod rygorem nałożenia opłaty, do określonych działań związanych z przechowywaniem nawozów naturalnych, prowadzenia dokumentacji w tym zakresie oraz realizacji programu działań dotyczących środków i sposobów postępowania w zakresie praktyki rolniczej związanej z procesami nawożenia w gospodarstwach rolnych. W celu zmniejszenia zanieczyszczenia wód azotanami, minister właściwy do spraw gospodarki wodnej w uzgodnieniu z ministrem właściwym do spraw rolnictwa opracowuje program działań. Ustawa dokonuje zmiany systemu zarządzania zasobami wodnymi, przewidując zastąpienie dotychczasowych organów właściwych w sprawach gospodarki wodnej jednym podmiotem, jakim ma być Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie, zwane dalej „Wody Polskie”. Podmiot ten ma realizować politykę zlewniową gospodarowania wodami na każdym poziomie zlewni, regionu wodnego oraz dorzecza. Jedną z istotnych modyfikacji obowiązujących dotychczas regulacji ustawy z 18.07.2011 r. – Prawo wodne są przepisy określające gospodarowanie mieniem Skarbu Państwa, zawarte w dziale VI ustawy. W świetle przyjętych rozwiązań, prawa właścicielskie w stosunku do wód publicznych stanowiących własność Skarbu Państwa będą wykonywać:
- Wody Polskie – w stosunku do śródlądowych wód płynących oraz wód podziemnych, z wyłączeniem śródlądowych dróg wodnych o szczególnym znaczeniu transportowym;
- minister właściwy do spraw gospodarki morskiej – w stosunku do wód morza terytorialnego oraz morskich wód wewnętrznych;
- minister właściwy do spraw żeglugi śródlądowej – w stosunku do śródlądowych dróg wodnych o szczególnym znaczeniu transportowym.
Ustawa wejdzie w życie z dniem 1.01.2018 r., z wyjątkiem m.in. przepisów dotyczących ochrony wód przed zanieczyszczeniem azotanami pochodzącymi ze źródeł rolniczych, wprowadzających zmiany w ustawie z 07.06.2011 r.
o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków oraz umożliwiających Prezesowi Rady Ministrów, w celu wykonania przepisów ustawy, przeniesienie planowanych dochodów i wydatków budżetowych. Przepisy te mają wejść w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia. Z dniem 31.12.2017 r. mają wejść w życie przepisy, w myśl których Prezes Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej oraz minister właściwy do spraw żeglugi śródlądowej podpisują protokoły zdawczo-odbiorcze dotyczące przejęcia przez tego ministra uprawnień właścicielskich do składników mienia ruchomego o szczególnym znaczeniu transportowym. Z kolei z dniem 1.01.2020 r. mają wejść w życie przepisy, które określają górne jednostkowe stawki opłat za określone usługi wodne.